Hałas i jego oddziaływanie na środowisko i ludzi.

Zgodnie z definicją sformułowaną przez Z. Engela i J. Małeckiego, w referacie na konferencji poświęconej poprawie klimatu akustycznego w Polsce, hałasem nazywamy "wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania mechaniczne ośrodka sprężystego działające za pośrednictwem powietrza na organ słuchu i inne zmysły oraz elementy organizmu człowieka". Głównym sprawcą hałasu, ogólnie rzecz biorąc, jest technika. Z przeprowadzonych szczegółowych badań w różnych krajach wynika, że na pierwszym miejscu pod względem uciążliwości plasuje się hałas drogowy (w tym szynowy) oraz kolejno:
- hałas lotniczy,
- hałas przemysłowy,
- hałas sąsiedzki,
- hałas stadionów i innych miejsc imprez masowych.

Zakres szkód, jak wynika z przeprowadzonych badań jest największy w wyniku oddziaływania hałasu na ludzi i środowisko głównie powodowanego pracą środków komunikacji (hałas komunikacyjny). Na drugim miejscu plasuję się szkody spowodowane hałasem pracujących maszyn i urządzeń (oddziaływanie na ludzi i środowisko naturalne).

Ujemne oddziaływanie hałasu na organizm człowieka można podzielić na dwa rodzaje:
- wpływ hałasu na narząd słuchu,
- pozasłuchowe działanie hałasu na organizm,

Sporadyczny głośny hałas o krótkim czasie trwania (impulsowy) może spowodować chwilowe zaburzenie słuchu. Z reguły słuch powraca do normalnego poziomu po dłuższym lub krótszym odpoczynku. Wydłużony okres narażenia pracownika na działanie głośnego hałasu może jednak doprowadzić do uszkodzenia wrażliwe rzęski ucha środkowego, powodując trwałe uszkodzenie słuchu. Tego typu uszkodzenia słuchu są nieuleczalne. Takie uszkodzenie słuchu może być spowodowane wystawieniem pracownika na hałas o poziomie dźwięku (t.zw. A-ważonym) przekraczającym 100 dB.

Skutki działania hałasu kumulują się w czasie i są zależne od dawki energii akustycznej, którą określa iloczyn natężenia dźwięku i czasu trwania ekspozycji.

Nawet stosunkowo niewielkie zaburzenie słuchu może być uciążliwe, ponieważ powoduje trudności w komunikowaniu się. Osoby, u których wystąpiły zaburzenia słuchu zauważają ten fakt z opóźnieniem z uwagi, że po pewnym czasie przyzwyczajają się do pogorszającego się słuchu. Pierwszym objawem uszkodzenia słuchu jest uciążliwy szum w uszach. Ponadto bodźce słuchowe (podwyższone) poprzez połączenia drogi słuchowej z korą mózgową oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy, a za jego pośrednictwem na układ gruczołów wydzielania wewnętrznego powodując zaburzenia funkcji wielu narządów wewnętrznych (układ oddechowy, układ krążenia, przewód pokarmowy i inne).
Silne bodźce akustyczne o poziomach ciśnienia akustycznego 110-120 dB wpływają na funkcje narządów zmysłów np. zaburzenia wzroku, równowagi i dotyku. Infradźwięk (poddźwięki - dźwięki o częstotliwości poniżej 20 Hz), wyczuwalne w określonym zakresie mogą również powodować zaburzenia reakcji, senność oraz ogólne złe samopoczucie pracowników. Ultradźwięki z kolei (dźwięki o częstotliwości powyżej 20 000 Hz), przy długotrwałym oddziaływaniu na narząd słuchu mogą spowodować jego uszkodzenie. Ultradźwięki mogą występować szczególnie przy zastosowaniu niektórych przyrządów medycznych i przemysłowych wykorzystujących to zjawisko fizyczne.
Hałas jest również specyficznym czynnikiem zanieczyszczającym środowisko. Charakteryzuje się on w tym przypadku mnogością źródeł i powszechnością występowania we wszystkich środowiskach biosfery. Jest on w wielu przypadkach przyczyną degradacji środowiska naturalnego pogarszając jego jakość, aż do uniemożliwienia znacznym obszarom biosfery pełnienia ich normalnych funkcji. Najbardziej jaskrawym zjawiskiem zwiększającym swoją intensywność na przestrzeni ostatnich lat jest hałas od komunikacji drogowej, obiektów komunikacyjnych, zakładów i poszczególnych urządzeń przemysłowych generujących tego typu zanieczyszczenia oraz powodujących jego emisję do otoczenia.
Pogorszenie jakości środowiska naturalnego sprowadza się głównie do zakłócenia ciszy, a tym samym utraty cech rekreacyjnych i leczniczych terenów wypoczynkowych, szpitalnych, sanatoryjnych, miejsc odpoczynku i zamieszkania. Nadmierny hałas w danym środowisku powoduje u osób nim dotkniętych uczucie niepokoju, obniża sprawność intelektualną, utrudnia skupienie uwagi, a niekiedy wyzwala agresję.

Bardzo ważnym czynnikiem degradującym środowisko naturalne jest również wpływ hałasu na zachowanie się naturalnej fauny występującej na danym terenie.

Ograniczenie uciążliwości oddziaływania na środowisko polega głównie na:
- zmniejszeniu hałaśliwości środków transportu,
- dyrektywnym obniżeniu dopuszczalnego poziomu mocy akustycznej niektórych urządzeń przemysłowych, szczególnie
  używanych na otwartej przestrzeni (na zewnątrz pomieszczeń) oraz wprowadzeniu oznaczeń jej wielkości na innych
  tego typu urządzeniach, co umożliwia, w drodze stworzenia warunków dla konkurencji, wybór wyrobów
  generujących hałas o niższej mocy akustycznej,
- prawidłowej wzajemnej lokalizacji źródeł hałasu, szczególnie względem t.zw. obiektów chronionych,
- stosowaniu zabezpieczeń przeciwhałasowych,
- odpowiedniej organizacji funkcjonowania obiektów generujących hałas do środowiska.